|
Strona 5 z 5
3. Ryś Felis lynx, rozpowszechniony dawniej w całej lesistej strefie Europy, Azji i Ameryki Północnej, w wielu krajach jest już całkowicie wytępiony. W Polsce występuje bardzo nielicznie w Puszczy Białowieskiej i Knyszyńskiej oraz w Karpatach. Jest największym europejskim kotem. Długość ciała wynosi 80-130 cm, wysokość barku ok. 70 cm, ciężar 20-30 kg. Ryś prowadzi osiadły, skryty i samotny tryb życia. Granice terytorium znakuje odchodami pozostawionymi w widocznych miejscach. Legowisko zakłada w niedostępnych dziuplach, wykrotach lub szczelinach skalnych. Szybko biega i doskonale wspina się po drzewach. Poluje o zmierzchu i w nocy, często z zasadzki, z konarów drzew. Łowi zające, sarny, cielęta jeleni, a nawet dorosłe jelenie, warchlaki i lisy. Podobnie jak wilk jest doskonałym selekcjonerem, tępi zwierzęta chore i mniej sprawne. Młode rysie rodzą się w maju lub w czerwcu, a samodzielność uzyskują po roku. Żyją około czternaście lat. Liczebność rysia w Polsce znacznie obniżyła się dlatego od kilku lat jest on objęty ochroną gatunkową. Obiecujące badania nad populacją tego interesującego gatunku prowadzi Instytut Ochrony Przyrody PAN w Krakowie, ich wyniki wzbogacą również wiedzę o bieszczadzkiej populacji (Śmietana i in. 2000).
4. Żbik Felis silvestris przypomina budową kota domowego, jest jednak od niego trochę większy. Odróżnia go także ogon-dość krótki, gruby i tępo zakończony, z 5-7 czarnymi obrączkami. Dawniej zamieszkiwał całą Europę prócz Półwyspu Skandynawskiego. Obecnie w Polsce można go spotkać tylko w górach. Jest gatunkiem chronionym. Prowadzi samotny tryb życia, zajmując terytorium o powierzchni 60-70 ha. Gniazda zakłada w dziuplach, szczelinach skalnych lub lisich norach. Żywi się gryzoniami, ptakami, jaszczurkami, rybami, owadami. Niekiedy poluje na zające. Liczebność żbików w Bieszczadach (jak i w całej Polsce) nie jest znana. Spotkania z tym interesującym drapieżnikiem są przypadkowe i należą do rzadkości.
5. Jeleń szlachetny Cervus elaphus jest ze względu na dużą liczebność populacji najważniejszym gatunkiem roślinożernym w Bieszczadach. Występuje tu jego ekotyp zwany jeleniem karpackim. Wyróżnia go wydłużony pysk z szeroką częścią nosową. Byki ważą od 200-250 kg, a łanie od 80-120 kg. Jelenie przebywają na ogół w stadach liczących nawet do kilkudziesięciu osobników. Odżywiają się głównie pędami drzew i krzewów, zjadają duże ilości krzewinek, rośliny zielne, trawy, mchy i porosty. Okres rui czyli tzw. rykowisko ma miejsce od połowy września do połowy października. Byki gromadzą wokół siebie łanie, odpędzając rywali. Wydają w tym okresie charakterystyczny, daleko słyszalny ryk. Poroże pojawia się u samców w drugim roku życia. Są to pojedyncze, niezbyt długie tyki. Każdego roku w okresie przedwiośnia jelenie zrzucają poroże, które odrasta w okresie od maja do lipca. Najmocniejsze poroża mają od 10-12 lat.
Prowadzona od lat siedemdziesiątych hodowla jelenia w Bieszczadach, polegająca na intensywnym dokarmianiu przy równoczesnym eliminowaniu drapieżników (wilka i rysia), doprowadziła do nadmiernego wzrostu liczby jeleni. Wyrządzały one poważne szkody w odnowieniach leśnych. Po 1991 w bieszczadzkich nadleśnictwach przeprowadzona zastała redukcja jeleni, której celem była ochrona odnowień i upraw leśnych przed zgryzaniem. Intensywność polowań realizowanych na terenie sąsiadujących z Parkiem nadleśnictw była jednak zbyt duża, co miało decydujący wpływ na liczebność jeleni w BdPN, ponieważ jest to ta sama bieszczadzka populacja. Ponadto jelenie z obszaru Parku w okresie zimy schodzą na niżej położone obszary leśne nadleśnictw (Głowaciński 1996) (ryc. 28), gdzie są strzelane. Część informacji na temat bieszczadzkiej populacji jelenia można znaleźć w publikacji Perzanowskiego i Krzakiewicza (2000).
Obecnie ma wątpliwości, że liczebność bieszczadzkiej populacji jelenia została obniżona nadmiernie. Gospodarowanie populacją tego gatunku w Bieszczadach oraz jego ochrona wymaga ścisłej współpracy administracji BdPN i Lasów Państwowych.
5. Żubr Bison bonasus jest największym europejskim przedstawicielem kopytnych. Masa ciała samców waha się od 530 do 920 kg, samic zaś od 320 do 540 kg. W przeszłości żubr zasiedlał całą Europę, w XIX w. istniała już tylko jedna jego ostoja – w Puszczy Białowieskiej. W czasie I wojny światowej populacja białowieskich żubrów całkowicie wyginęła. W latach dwudziestych rozpoczęto w Polsce restytucję gatunku, opartą na osobnikach zakupionych w ogrodach zoologicznych. II wojnę światową przetrwało w ośrodku w Białowieży stado liczące 16 sztuk. Od 1952 r. przystosowywano je do życia w warunkach naturalnych.
W 1963 r. z ośrodka hodowli w Pszczynie przywieziono w Bieszczady, do leśnictwa Bereżki, dwa dorosłe byki, dwie krowy i trzy roczne byczki, z lini żubra kaukaskiego. Po rocznej aklimatyzacji wypuszczono je na wolność. W 1965 r. powszechne zainteresowanie wzbudził żubr Pulpit, który odbył daleką wędrówkę na zachód. W 1966 roku miało miejsce kolejne zasilenie stada. Liczebność bieszczadzkiej populacji wzrastała z roku na rok, na wolności rodziły się młode osobniki. W 1967 roku populacja żubrów w Bieszczadach liczyła 21 osobników, w latach 1984-1985 było ich ponad 180. Zaczęto prowadzić odstrzały żubrów. W latach 1984 1988 strzelano rocznie od 20 do 30 osobników.
Obecnie liczba ta zmalała o połowę – prawdopodobnie część stada przemieściła się za granicę. Żubr w Bieszczadach wymaga szczególnej opieki. Zbyt mała liczebność populacji niesie w sobie ryzyko nagłego załamania się jej, co mogą spowodować różne czynniki, między innymi choroby. Dla potrzeb Planu Ochrony BdPN, w latach 1983-1985, inwentaryzowano żubry w Parku i jego otulinie oraz opracowano mapę koncentracji stad w okresie zimowym (Głowaciński 1996).
«« start « poprz. 1 2 3 4 5 nast. » koniec »»
|
Bieszczadzki
